Trồng sầu riêng sạch, không cadimi giúp nâng cao chất lượng và an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, giá sầu riêng sạch vẫn ngang bằng với sản phẩm thường, khiến người nông dân trăn trở.
Mùa thu hoạch sầu riêng đang sôi động tại Đắk Nông. Vườn trái chín đều, xe tải thương lái tấp nập, tưởng chừng như một mùa “được giá, trúng đậm”. Thế nhưng, sau vẻ ngoài nhộn nhịp ấy là nỗi lòng của nhiều nhà vườn: Trồng sầu riêng sạch – không cadimi, ít thuốc – cực hơn, kỹ hơn… nhưng bán ra vẫn như trái trồng đại trà.
Chuyện thật ở Đắk Nông: Trái sạch, giá vẫn thường
Ông Nguyễn Hữu Phúc (xã Đắk Sin, Đắk R’lấp) có 50 cây sầu riêng trồng xen cà phê. Năm nay, nhờ áp dụng kỹ thuật mới, vườn của ông không nhiễm cadimi, trái đều, năng suất cao. Chi phí đầu tư khoảng 50 triệu đồng, nhưng thu gần 600 triệu.
Dù vậy, ông Phúc vẫn trăn trở:
“Trồng sạch cực hơn, tốn kém hơn, mà bán vẫn giá như cũ. Thương lái không hỏi trái sạch hay không, họ chỉ nhìn trái có đẹp không.”
Tương tự, ông Trần Văn Hùng (cùng xã) từng mất trắng do dùng sai thuốc. Hơn 20 năm ông gắn bó cùng sầu riêng, chăm sóc theo cách truyền thống. Khi đó, bón phân thuốc theo cảm tính và kinh nghiệm truyền tay từ người này sang người khác. Nay, ông chuyển sang quy trình hữu cơ: không dùng phân hóa học hạt, thuốc sâu phun tối đa 2 lần mỗi vụ. Trái đẹp hơn, cây khoẻ hơn, cơm dày, gai nhọn đúng chuẩn. Nhưng giá? Vẫn như người làm đại trà.
Ông cũng đánh giá chi phí cho quy trình mới không quá cao: “Tăng khoảng 10 – 20% do có người kỹ thuật theo sát mỗi tuần. Nhưng đổi lại cây khoẻ, trái đẹp, đỡ rủi ro”. Nhưng điều ông lo lắng nhất không phải chi phí hay kỹ thuật mà là đầu ra nguồn thu mua của sầu riêng sạch.
Ông Trần Văn Hùng chia sẻ đầy trăn trở:
“Mình làm kỹ, làm sạch, mà thương lái mua không khác gì hàng thường thì chịu. Giá ít nhất phải cao hơn người làm thường 10 – 20% chứ. Bán bằng giá thì khó khuyến khích nông dân theo đuổi cái sạch này lâu dài được.”
Đây không chỉ là lời than thở. Nó phản ánh rào cản lớn nhất khiến nông dân e ngại chuyển đổi sang trồng sầu riêng sạch: làm thì cực, chi phí cao, rủi ro nhiều – nhưng đầu ra không được ưu tiên, giá bán không chênh lệch
Giá sầu riêng không phản ánh đúng giá trị sạch
Hiện nay, giá sầu riêng tại Đắk Nông (cập nhật mới nhất ngày 27/6/2025) dao động:
- Sầu riêng Thái: 72.000 – 74.000 đồng/kg
- Musaking: 115.000 – 120.000 đồng/kg
- Ri6: 52.000-54.000 đồng/kg
Không có sự khác biệt nào giữa sầu riêng sạch và thường trong cách định giá. Điều này gây thiệt thòi lớn cho nông dân đang chuyển đổi sang mô hình canh tác an toàn, bền vững.
Thẳng thắn hơn, ông N.V.T (xã Đắk Sin) – chủ vườn sầu riêng gần 9 hecta – chia sẻ quan điểm ngược lại:
“Tôi trồng mấy chục năm rồi, năm nào cũng có thương lái quen vào cắt. Họ có hỏi gì cadimi đâu. Chỉ cần trái đẹp, cơm vàng ngon là được.”
Theo ông T., chuyện làm sạch chỉ “nghe cho vui”, vì thực tế người mua không quan tâm, nông dân càng không quen quy trình phức tạp như test đất, xét nghiệm trái.
“Mình làm vườn, đâu quen chuyện giấy tờ này nọ. Với lại, làm sạch có chắc gì bán được giá cao? Hay cuối cùng vẫn bị ép giá?”, ông T. đặt dấu hỏi.
Canh tác sầu riêng sạch – Xu hướng tất yếu
Việc trồng sầu riêng sạch không chỉ là lựa chọn cá nhân, mà là yêu cầu bắt buộc nếu muốn hướng tới các thị trường xuất khẩu lớn như Trung Quốc, Hàn Quốc, châu Âu…
- Không cadimi: Đáp ứng tiêu chuẩn kiểm dịch và an toàn thực phẩm.
- Ít thuốc, phân sinh học: Giảm tồn dư, thân thiện môi trường.
- Quy trình khép kín, có kỹ sư hỗ trợ: Kiểm soát tốt chất lượng trái.
Từ những chia sẻ thực tế trên, có thể thấy:
- Nhu cầu về sầu riêng sạch có, nhất là thị trường xuất khẩu.
- Người làm sạch có, nhưng thiếu niềm tin rằng làm sạch sẽ mang lại lợi ích rõ ràng.
- Thị trường nội địa vẫn chạy theo hình thức trái đẹp – không quan tâm quy trình trồng.
- Thương lái chưa có động lực phân loại hay thu mua sầu riêng sạch với giá riêng.
Nếu không có sự can thiệp chính sách, tổ chức liên kết – cây sầu riêng sạch dù tốt, vẫn khó lan rộng.
Thách thức lớn nhất: Thiếu thị trường riêng cho nông sản sạch
Hiện tại, sầu riêng sạch vẫn chưa có hệ thống chứng nhận, thương hiệu, hoặc kênh phân phối riêng. Tất cả được gom chung, bán chung. Trong khi đó, người trồng sạch phải chịu thêm 10–20% chi phí, công sức, rủi ro.
Nếu không có sự can thiệp từ ngành chức năng hoặc liên kết thị trường đặc thù, nông dân làm sạch sẽ mãi “chạy một mình” trên con đường bền vững.
Giải pháp nào cho trồng sầu riêng sạch tại Việt Nam?
Để giúp sầu riêng sạch có chỗ đứng xứng đáng, cần:
- Xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc rõ ràng
- Thiết lập thương hiệu sầu riêng sạch theo vùng trồng
- Hỗ trợ nông dân về kỹ thuật & liên kết đầu ra
- Tạo cơ chế giá riêng cho sản phẩm đạt chuẩn
Kết luận
Người trồng sầu riêng sạch đang nỗ lực từng ngày để thay đổi, để trái ngon hơn – an toàn hơn – đạt chuẩn hơn. Nhưng nếu thị trường và chính sách chưa “đồng hành”, thì con đường đó vẫn còn đơn độc. Đã đến lúc cần hành động để sầu riêng sạch không chỉ sạch – mà còn xứng đáng được trả giá xứng đáng.
Hãy theo dõi Nhật Nông để được chia sẻ bí quyết khác trong các bài viết tiếp theo!
Để nâng cao chất lượng và năng suất, bà con có thể theo dõi các bài viết kỹ thuật và sản phẩm chăm sóc cây sầu riêng trên Website tại đây!
NHẬT NÔNG GROUP – RẠNG NGỜI NÔNG VIỆT
Đồng hành cùng bà con trong quá trình chăm sóc cây trồng năng suất cao!
Bà con theo dõi để cập nhật thêm các bài viết kỹ thuật khác của chúng tôi tại Fanpage: www.facebook.com/phanbonnhatnong
Nếu quý bà con cần tư vấn về sản phẩm hoặc kỹ thuật, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua số hotline: 09.09.45.25.26. Đội ngũ kỹ sư của Nhật Nông sẵn sàng hỗ trợ và tư vấn tận tình, giúp bà con đạt được hiệu quả cao nhất trong canh tác!
